Efektywna nauka angielskiego

Poniższy artykuł powstał we współpracy z portalem Sprachcaffe. Jeżeli dopiero zaczynacie swoją przygodę z angielskim lub jeśli zamierzacie nauczyć się nowego języka, przeczytajcie ten krótki poradnik, który podpowie Wam jak tego dokonać w stosunkowo krótkim czasie.

W nauce języka obcego szybka nauka ma ogromne znaczenie jednak może być zgubna. „Nie zawsze szybko znaczy skutecznie, a co za tym idzie trwale, a przecież chodzi o przyswojenie podstaw języka, które w przyszłości posłużą do rozbudowy słownictwa i kontynuacji nauki, nie zaś o zaliczenie jednorazowego testu” twierdzi Sprachcaffe, organizacja z 30 letnim doświadczeniem w nauce języków. Więcej o tym jak efektywnie można uczyć się angielskiego dowiesz się tutaj.

Człowiek rodzi się z naturalną potrzebą komunikacji, jak i uwarunkowanymi genetycznie zdolnościami w nabywaniu umiejętności posługiwania się mową. Ilość języków w jakich opanuje komunikację jest kwestią wtórną, mózg jest na tyle plastyczny, iż odpowiednio stymulowany może wchłonąć o wiele więcej wiedzy i wypracować umiejętności niż nam się wydaje. Najłatwiej zauważyć tę prawidłowość na dzieciach wielojęzycznych, które doskonale uczą się równolegle kilku języków bez trudu, w sposób naturalny. Jednak mowa i kompetencje komunikacji nie są tak proste jakby się to wydawało, każdy z nas od narodzin musi nabyć szereg mniej złożonych umiejętności w zakresie motoryki małej i dużej, myślenia abstrakcyjnego, by pojawiła się mowa, akcent, adekwatne do sytuacji wypowiedzi, poprawna budowa zdania itd. Ten proces warto przełożyć na grunt nauki języka obcego.


Zanim zaczniemy mówić, czytać i pisać w języku obcym musimy się z nim oswoić, osłuchać, zrozumieć. Jeszcze przed podjęciem nauki warto zapoznać się procesem uczenia się mózgu, z teorią umysłu, które mogą okazać się nadzwyczaj pomocne w osiąganiu sukcesów w nauce języków. Oczywiście na opanowanie, nawet w podstawowym stopniu języka obcego wpływ ma wiele czynników. Przede wszystkim znaczenie ma własna motywacja do nauki, zaangażowanie i nastawienie, systematyczność, jak również metoda nauczania, odpowiedni nauczyciel i wiele innych.

Podstawowy stopień znajomości języka bazuje na słowniku kilku tysięcy słów, które najczęściej są stosowane w rozmowie codziennej, języku potocznym. Jednym z najchętniej wybieranych języków do nauki jest angielski. Popularny, ale i łatwy stosunkowo język do nauki przynajmniej na poziomie podstawowym. Naukę języka warto zacząć jak najwcześniej, chociaż nie ma przeszkód by uczyć się języków obcych w dorosłym, podeszłym wieku. Naukowo udowodniono, iż najmniej wysiłku nauka języka pochłania kilkulatkom (3-7lat) i z czasem wymaga coraz większego zaangażowania w naukę. Im jesteśmy starsi tym trudniej jest nam się nauczyć języka, potwierdzają to badania Critical Period Effect in Second Language J. Johnson and E.Newport z 1989 roku – artykuł możecie zobaczyć tutaj. Jednak nie tylko wiek i wynikająca z niego chłonność umysłu ma tutaj znaczenie. Bardzo ważny jest stosowny do możliwości i osobistych preferencji dobór metody nauki.

Z wyboru metody wynika łatwość i tempo przyswajania materiału, a również ilość, forma pomocy dydaktycznych. Większość z nas przyswaja wiedzę poprzez zapamiętywanie i wielokrotne powtarzanie celem utrwalenia. Chcąc przyspieszyć ten proces warto wspomóc się metodą nauki poprzez skojarzenia. Nie od dziś wiadomo, iż najlepiej uczymy się poprzez doświadczanie obiektu nauki, w tym języka. Pod tym względem najskuteczniejszym sposobem na opanowanie podstaw języka obcego jest obcowanie z żywym językiem, w środowisku obcojęzycznym – podaje Sprachcaffe. Wyjazdy zagraniczne czy to stricte szkoleniowe, czy też turystyczne itp. są najwyżej oceniane pod kątem ich skuteczności, nie tylko przez nauczycieli, ale w szczególności przez osoby zainteresowane nabyciem umiejętności językowych.

Na mózg oddziaływać można prawo jak i lewo półkulowo. Wskazana jest równowaga w stymulacji półkul mózgowych, aczkolwiek każdy z nas ma wyodrębnioną jedną dominującą półkulę i właśnie to ona determinuje metodę nauki odpowiednią dla każdego z nas z osobna. Do najpowszechniej stosowanych metod nauki języka od podstaw należą metoda Callana oraz Colina Rose’a, jak również specjalistyczne metody: Cambridge TOEFL, IELTS.

Szkoły językowe zachęcają do podjęcia nauki różnymi, czasem wyjątkowo oryginalnymi metodami jak Tomatisa, biofeedback itp. Tymczasem nie zawsze to co wydaje się być atrakcyjne okazuje się skuteczne w konkretnym przypadku. Obiektywnie patrząc każda metoda jest dobra o ile przynosi efekty. Nie każdy jest w stanie skutecznie nauczyć się języka online, czy też metodami pamięciowymi. Każdy człowiek posiada inne zmysły dominujące, które odpowiadają za naukę, i to właśnie tę dominację należy wykorzystać dla uzyskania jak najlepszej efektywności nauki języka obcego, bowiem nie wystarczy wyuczyć się znaczenia słów i zwrotów ale i ich wypowiadania, zastosowania w kontekstach sytuacyjnych itd. Jak sama nazwa wskazuje poziom podstawowy jest kluczowy, dla znajomości języka i doskonalenia komunikacji w tymże języku. Prawidłowe opanowanie podstaw języka umożliwia przejście do kolejnego etapu nauki i gwarantuje sukces w szybkim przyswojeniu materiału. Oczywiście najlepszym z możliwych sposobów nauki jest przyswajanie wiedzy wszystkimi zmysłami, co jednak nie dla każdego jest realne z uwagi na ograniczenia czasowe, finansowe itd.

Najczęściej podstawowy kurs języka rozpoczyna się od wyrażeń umożliwiających nawiązanie kontaktu - opisujących siebie, kim jestem, gdzie mieszkam, co robię i co lubię. Program nauczania uwzględnia liczby, liczebniki, jak również zagadnienia związane z pogodą, zakupami, czy też zwrotami grzecznościowymi. Jak najszybciej opanować taki materiał? Jak się okazuje nauka pojedynczych słówek nie jest efektywna. Warto wówczas wykorzystać prawidłowość działania mózgu, który zapamiętuje całościowo konkretne zdarzenia, sekwencje, sytuacje. W ten sposób zapamiętując zwroty i wyrażenia automatycznie zapamiętywane jest słownictwo, co więcej podświadomie przyswajana jest wiedza z zakresu gramatyki. Warunkiem skutecznej nauki sekwencyjnej jest spontaniczność ćwiczeń sytuacyjnych, ich różnorodność, ale i powtarzalność.

Poza tym warto posłużyć się ćwiczeniami wzbogacającymi analizę i syntezę wzrokową oraz słuchową. Słuchanie muzyki, oglądanie filmów obcojęzycznych, programów a nawet reklam pobudza nie tylko wrażliwość słuchową ale i motywację do nauki dodaje Sprachcaffe. Wspomóc naukę mogą pomoce sensoryczne. Wydawać się może bezcelowe szukanie zapisanych na kamieniach słówek w misce z ryżem, jednak szybko przekonać się można jak skutecznie w ten sposób mózg koduje owe słówka. Niepostrzeżenie podczas przyjemnej, wręcz zabawnej czynności można się efektywnie uczyć. Nauka słówek z grupy warzyw i owoców? Nic prostszego jak przygotowanie kanapki, sałatki „w towarzystwie” słówek w języku obcym. Co ważne nie wystarczy pokroić jabłko by zapamiętać że jabłko to apple. Kiedy jabłku przypiszemy określoną rolę, dotkniemy i powąchamy a na końcu go zasmakujemy, wówczas możemy mieć pewność, iż apple zapadnie nam w pamięć długoterminową. Podobnie jest ze zwrotami, które warto użyć w konkretnych i adekwatnych sytuacjach. By je zapamiętać należy pobudzić zmysły, maksymalizując wrażenia słuchowe, dotykowe, węchowe i smakowe, jak i bodźce wzrokowe. Te ostatnie jednak nie mogą zastąpić doznań innych zmysłów. Nie tylko wzrokowcom poleca się zapisywanie i obcowanie z obrazem, czy to grafiką, czy literą. Opatrzenie się pisowni słów w języku obcym sprzyja nie tylko zapamiętywaniu znaczenia słowa, ale i jego poprawnej pisowni. Podobnie jest z osłuchaniem się czy to poprzez słuchanie audiobooków, kursów języka audio, czy chociażby poprzez korzystanie z aplikacji na telefon komórkowy jak Talk To Me Cloud, CamTranslator, LingLing, Anki.

Alternatywą dla metod empirycznych nauki języka jest metoda wizualizacji, odnosząca się do wyobraźni i tworzenia sytuacji powiązanej z przypisanym jej słownictwem. Odpowiednie wyobrażenie sobie obrazu, dźwięku i dotyku umożliwi neuronom mózgowym wytworzenie określonej korelacji znaczeń, która automatycznie się uaktywni przy wystąpieniu bodźca skorelowanego. Ważne jest skojarzenie wielu zmysłów, które gwarantuje trwałość wizualizacji poprzez kodowanie w różnych częściach mózgu. To doskonały sposób na zapamiętywanie podstawowych zwrotów, pytań, form grzecznościowych i nie tylko. Należy pamiętać, iż poza kodami zautomatyzowanymi, które zwykle odnoszą się do języka ojczystego mózg przyswaja skuteczniej wizualizacje zabawne, irracjonalne i absurdalne. Wszystko to co niestandardowe i niekonwencjonalne wyłapywane jest przez mózg pośród milionów bodźców jakie docierają do mózgu, dlatego wizualizacje winny być co najmniej oryginalne by „zwróciły na siebie uwagę” .

Czy można nauczyć się języka samodzielnie? TAK, ale.. ale konieczne ku temu są pomoce. Istotne są materiały pisemne oraz audio, o które nie trudno czy to online, czy na rynku wydawnictw tradycyjnych. Nie jest istotna ich ilość, a jakość, odpowiednio skondensowana wiedza, jednak podana w uporządkowany sposób dostarczający jak najwięcej informacji to klucz do sukcesu. By wzmocnić proces nauki warto pokusić się o kontakt z językiem w naturalnym środowisku, jak np. wyjazd zagraniczny, czy to w postaci kursu językowego, wymiany studenckiej typu Erasmus, czy wyjazdu do pracy sezonowej. Jeżeli nie mamy takich możliwości rozwiązaniem może być platforma e-learningowa i konsultacje z native speakerem (6ka, eTutor, Busuu, Memo), które dostarczają odpowiednio zróżnicowanej i wielokierunkowej stymulacji mózgu do nauki. Bez wątpienia połączenie bodźców i konieczność posługiwania się wyłącznie językiem obcym w zakresie mowy i pisma to najskuteczniejszy sposób przyswojenia języka. Potwierdzają to badania wśród emigrantów. Immersion language jest kontrowersyjną metodą nauki, aczkolwiek przynoszącą oczekiwane efekty, niemniej na poziomie podstawowym sprawdza się zaledwie u dzieci, względnie młodzieży, rzadziej u dorosłych. „Zanurzenie” w środowisku dedykowane jest osobom znającym już podstawy języka, jest idealną metodą doskonalenia języka, rozwoju kompetencji komunikacyjnych w języku obcym dodaje Sprachcaffe z doświadczenia z międzynarodowymi kursantami (Polacy, Niemcy, Hiszpanie, Francuzi) w różnym wieku (młodzież, dorośli, seniorzy) jak i uczącymi się różnych języków obcych (angielski, hiszpański, niemiecki, włoski, chiński) i w różnych państwach (Anglia, Malta, USA, Chiny, Francja, Niemcy).